Անդրե Սալմոն

Անդրե Սալմոն; ֆր.՝ André Salmon
Ծննդյան անուն	ֆր.՝ André Salmon
Ծնվել է	հոկտեմբերի 4, 1881[…]
Ծննդավայր	Փարիզի 11-րդ շրջան, Իլ դը Ֆրանս, Ֆրանսիա
Վախճանվել է	մարտի 12, 1969 (87 տարեկան)
Վախճանի վայր	Sanary-sur-Mer
Գրական անուն	Pol de Comène
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, գրող, լրագրող, արվեստի քննադատ և վիպասան
Լեզու	ֆրանսերեն
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Ժանրեր	պոեզիա և էսսե
Գրական ուղղություններ	կուբիզմ
Պարգևներ	և Ֆրանսիական պոեզիայի ակադեմիայի գլխավոր մրցանակ
	André Salmon Վիքիպահեստում

Անդրե Սալմոն (ֆր.՝ André Salmon հոկտեմբերի 4, 1881(1881-10-04)^[1]^[2]^[3]^[…], Փարիզի 11-րդ շրջան, Իլ դը Ֆրանս, Ֆրանսիա^[1] - մարտի 12, 1969(1969-03-12)^[1]^[3]^[4], Sanary-sur-Mer^[1]), ֆրանսիացի բանաստեղծ, գրող և արվեստի քննադատ, կուբիզմի հիմնադիրներից մեկը։

Կյանք և ստեղծագործություն

Սալմոնը դաստիարակվել է մշակութային հին ավանդույթներով ապրող ընտանիքում. նրա պապը եղել է նկարիչ, իսկ հայրը` քանդակագործ։ 1897-1902 թվականներին նա իր ծնողների հետ ապրել է Սանկտ Պետերբուրգում, հետագայում այնտեղ աշխատել է ֆրանսիական դեսպանատը որպես կցորդի օգնական։ 1902 թվականին Սալմոնը վերադարձել է Ֆրանսիա։ Այստեղ նա զինակոչվել է մարտական ծառայության, սակայն մի քանի ամիս անց զորացրվել է հիվանդության պատճառով։

20-րդ դարի սկզբին Սալմոնը, որոշելով նվիրվել գրականությանը, ընկնում է երիտասարդ մարդկանց ստեղծագործական շրջանակ, որոնք հավաքվում էին «Լատինական թաղամասում»։ Այստեղ նա ծանոթանում է այն ժամանակ դեռ քիչ հայտնի բանաստեղծ Գիյոմ Ապոլիների հետ։ Մի քանի այլ նկարիչների և պոետների հետ միասին նրանք ստեղծում են իրենց ստեղծագործական միավորումը։ 1904 թվականին նա հաստատվում է Բետո Լավուար շենքում, որտեղ այն ժամանակ ապրում և աշխատում էին Պաբլո Պիկասոն, Կես վան Դոնգենը, Մաքս Ժակոբը և ուրիշ ավանգարդիստներ։ Նրա ընկերներից էին Ամեդեո Մոդիլիանին և Ժան Կոկտոը։

Հատուկ ճանաչում են ստացել նրա նկարչական քննադատության հոդվածները, որոնցում նա այնպիսի արվեստի գիտակների հետ, ինչպիսիք էին Մաքս Ժակոբը, Մորիս Ռեյնալը և Կառլ Էյնշտեյնը, թերահավատ ընթերցողին լուսավորում էր 20-րդ դարի սկզբի մշակութային կյանքում նոր ուղղության՝ կուբիզմի մասին։ Հավասար լինելով Գիյոմ Ապոլիների և Ռեյնալի հետ, որոնք 20-րդ դարի եվրոպական ավանգարդի ամենավառ դեմքերից էին, Սալմոնը ոչ միայն հայտնել է Փարիզի սալոնների և այլ պատկերասրահների ցուցադրությունների բովանդակության մասին, այլ նաև քննադատական գնահատական է տվել ցուցադրվող արվեստի աշխատանքների գեղագիտական արժեքի և պատմական նշանակության վերաբերյալ։ Հատկապես նրան հարազատ են թվացել այնպիսի վարպետների վրձնի աշխատանքներ, ինչպիսիք են Պաբլո Պիկասոն, Ֆերնան Լեժեն, Խուան Գրիսը, Ժորժ Բրաքը։ Գիյոմ Ապոլիների և Կ․ Այնշտայնի հետ Սալմոնը եղել է առաջին արվեստագետը, որն ընդունել է աֆրիկյան ավանդական արվեստի ստեղծագործական մեծ նշանակությունը ավանգարդիզմի մշակույթի համար։

1964 թվականին Ֆրանսիական ակադեմիան Սալմոնին շնորհել է մրցանակ՝ բանաստեղծական վարպետության համար։

Ընտրված ստեղծագործություն

Բանաստեղծական ժողովածուներ

Poèmes, Vers et prose, 1905
Féeries, Vers et prose, 1907
Le Calumet, Falque, 1910
Prikaz, Paris, Éditions de la Sirène, 1919
C'est une belle fille ! Chronique du vingtième siècle, Albin Michel, 1920
Réédition chez Stock, 1922; puis aux Nouvelles Éditions Debresse, coll. Les Introuvables, Paris, 1956
Le Livre et la Bouteille, Camille Bloch éditeur, 1920
L'Âge de l'Humanité, Paris, Gallimard, 1921
Ventes d'Amour, Paris, À la Belle Édition, chez François Bernouard, 1922
Peindre, Paris, Éditions de la Sirène, 1921. Avec un portrait de l'auteur par Picasso
Créances 1905-1910 (Les Clés ardentes. Féeries. Le Calumet). Paris, Gallimard, 1926
Métamorphoses de la harpe et de la harpiste, Éditions des Cahiers Libres, 1926
Vénus dans la balance, Éditions des Quatre Chemins, 1926
Tout l'or du monde, Paris, Aux éditions du Sagittaire, chez Simon Kra, coll. Les Cahiers nouveaux no 36, 1927
Carreaux 1918-1921 (Prikaz. Peindre. L'Âge de l'Humanité. Le Livre et la Bouteille), Paris, Gallimard, 1928
Saints de glace, Paris, Gallimard, 1930
Troubles en Chine, René Debresse éditeur, 1935
Saint André, Paris, Gallimard, 1936
Odeur de poésie, Marseille, Robert Laffont, 1944
Les Étoiles dans l'encrier, Paris, Gallimard, 1952
Vocalises, Paris, Pierre Seghers, 1957
Créances, 1905-1910, suivi de Carreaux 1918-1921, Paris, Gallimard, 1968
Carreaux et autres poèmes, préface de Serge Fauchereau, Paris, Poésie/Gallimard, 1986

Արձակ

Tendres canailles, Paris, Librairie Ollendorff, 1913, Paris, Gallimard, 1921
Monstres choisis, nouvelles, Paris, Gallimard, 1918
Mœurs de la Famille Poivre, Genève, Éditions Kundig, 1919
Le Manuscrit trouvé dans un chapeau, Société littéraire de France, 1919, Paris, Stock, 1924
La Négresse du Sacré-Cœur, Paris, Gallimard, 1920, 2009
Bob et Bobette en ménage, Paris, Albin Michel, 1920
C'est une belle fille, Paris, Albin Michel, 1920
L'Entrepreneur d'illuminations, Paris, Gallimard, 1921
L'Amant des Amazones, Éditions de la Banderole, 1921
Archives du Club des Onze, Nouvelle Revue Critique, 1924
Une orgie à Saint-Pétersbourg, Paris, Aux éditions du Sagittaire, chez Simon Kra, Collection de la Revue européenne, no 13, 1925
Comme un homme, Figuière
Noces exemplaires de Mie Saucée, Jonquières
Le Monocle à deux coups, Paris, Jean-Jacques Pauvert, 1968

Թատերագրություն

Natchalo Театр Искусств, 7 апреля 1922
Deux hommes, une femme
Sang d'Espagne

Քննադատական հոդվածներ և էսսեներ

La Jeune Peinture française, Paris, Albert Messein, 1912, Collection des Trente
Histoires de Boches, ornées de dessins (clichés aux traits) par Guy Dollian. Paris, Société littéraire de France, 1917
La Jeune Sculpture française, Paris, Albert Messein, 1919, Collection des Trente
L'Art vivant, Paris, Georges Crès, 1920
Propos d'atelier, Paris, Georges Crès, 1922
La Révélation de Seurat, Bruxelles, Éditions Sélection, 1921
Cézanne, Paris, Stock, 1923
André Derain, Paris, Gallimard, 1924
Modigliani, Les Quatre chemins, 1926
Kisling, Éditions des Chroniques du Jour, 1927
Henri Rousseau, dit le Douanier, Paris, Georges Crès, 1927
Émile Othon Friesz, Éditions des Chroniques du Jour, 1927
Chagall, Éditions des Chroniques du Jour, 1928
L'Art russe moderne, Éditions Laville, 1928
Léopold-Lévy, Éditions du Triangle
Ortiz de Zarate, Éditions du Triangle
Picasso, Éditions du Triangle
L'érotisme dans l'art contemporain, Éditions Calavas, 1931
Le Drapeau noir, 1927
Léopold Gottlieb, 1927
Voyages au pays des voyantes, Paris, Éditions des Portiques
Le Vagabond de Montparnasse : vie et mort du peintre A. Modigliani, 1939

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Base Léonore (ֆր.) — ministère de la Culture.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Gee M. Salmon, André // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T075374
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
↑ Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ

Գրականություն

André Salmon, Beth S. Gersh-Nešić: André Salmon on French Modern Art, Cambridge University Press, 2005, ISBN 978-0-521-85658-4

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անդրե Սալմոն» հոդվածին։

[_96dc409102ce0e87-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_71805771ce2c9ae6-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Base Léonore (ֆր.) — ministère de la Culture.

[_d2a25ae20f1f4283-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Gee M. Salmon, André // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T075374

[_6ebe841cbd49e1cf-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.

[_f6c9faa516b5f322-5] Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]